“İpək Yolu” dünya musiqilərini bir araya gətirdi

Дата публикации: 13.07.2014 10:07:26

Mehparə SULTANOVA

İyulun 1-də Şəki şəhərində Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının və Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin birgə təşkilatçılığı, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin və “Mədəni İrsin Qorunmasına Dəstək” İctimai Birliyinin dəstəyi ilə “İpək Yolu” V beynəlxalq musiqi festivalı başladı. 2010-cu ildən ənənəvi olaraq keçirilən festival yenə dünyanın müxtəlif ölkələrindən sənətçiləri bir araya gətirdi.

İyulun 5-dək davam edən budəfəki musiqi bayramında Hindistan, Çin, Türkiyə və Rusiyanın, eləcə də Azərbaycanın teatr, musiqi, rəqs və folklor kollektivləri maraqlı konsert proqramları ilə çıxış etdilər. Festivalın açılış mərasimi Şəkidə ölkə əhəmiyyətli tarix-mədəniyyət abidəsi olan “Aşağı Karvansaray” kompleksində keçirildi. Mərasimdə Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Elxan Usubov və festivalın bədii rəhbəri, Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri, professor Firəngiz Əlizadə çıxış edərək artıq ənənə halını almış “İpək Yolu” festivalının musiqisevərlərin yaddaşında gözəl bir xatirə kimi qaldığını, dünya musiqi sənətinin parlaq incilərindən ibarət rəngarəng konsert proqramları ilə hamıya xoş bayram ovqatı bəxş etdiyini bildirdilər. Qeyd olundu ki, artıq beşinci dəfə keçirilən bu festival Şəki şəhərinin mədəni həyatında böyük bir hadisə olmaqla xalqımıza xas zəngin tarixi, mədəni irsi təbliğ etməyə, eləcə də bölgənin turizm potensialını genişləndirməyə yaxşı imkan yaradır. Vurğulandı ki, ölkəmizdə mədəni irsin qorunub saxlanmasına, zəngin ənənələrinin təbliğ olunmasına daim böyük diqqət göstərilir. Prezident İlham Əliyevin, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, UNESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın bu sahədə gördüyü işlərin əhəmiyyəti çox böyükdür. Bildirildi ki, bu gün Şəki orta əsr şəhərlərinə məxsus olan şəhərsalma mədəniyyətini özündə qoruyub saxlayan nadir bir məkandır. Festivalın konsertlərinin tarixi memarlıq abidələrinin önündə keçirilməsi tədbirin əhəmiyyətini daha da artırır. 2013-cü ilin avqustunda Şəkiyə səfəri çərçivəsində şəhər ictimaiyyətinin nümayəndələri ilə görüşündə Prezident İlham Əliyev “Şəkinin Azərbaycan tarixində, Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında xüsusi yeri vardır. Biz gələcəkdə Şəkidəki beynəlxalq tədbirlərin sayını artırmalıyıq”, - deyə bildirmişdi. Bu mənada, tarixi sənət və mədəniyyət mərkəzi olan Şəkidə gözəl ənənəyə çevrilən “İpək Yolu” beynəlxalq musiqi festivalının keçirilməsi olduqca əhəmiyyətlidir.

Musiqi bayramına "Rast" baleti ilə start verildi

Açılışdan sonra görkəmli Azərbaycan bəstəkarı və dirijoru Niyazinin eyniadlı simfonik muğamı əsasında səhnələşdirilmiş "Rast" baleti nümayiş etdirildi. Balet janrı tarixində ilk dəfə olaraq, əsərdə rəqsləri muğamla simfonik musiqinin üzvi vəhdətindən yaranmış qeyri-adi səs palitrası müşayiət edir. Niyazinin ecazkar musiqisi, orijinal xoreoqrafik quruluş tamaşanı Azərbaycanın mədəni həyatında yaddaqalan hadisələrdən birinə çevirib.

Əsərin quruluşçu baletmeysteri Xalq artisti, SSRİ Dövlət mükafatı laureatı Tamilla Şirəliyeva, quruluşçu rəssamı Dövlət mükafatı laureatı Rafis İsmayılovdur. Tomris rolunda Xalq artisti, "Qızıl Dərviş" və "Zirvə" mükafatları laureatı Kamilla Hüseynova, Şah rolunda Anar Mikayılov, Banu rolunda Əməkdar artist Yelena Skomoroşenko, Atr rolunda Xalq artisti Gülağası Mirzəyev çıxış etdilər.

Türk xalq musiqisinin unudulmaz gecəsi

Tədbirin ikinci günü, iyulun 2-də Şəkidəki “Yay teatrı”nda Türkiyədən gəlmiş xalq musiqisi sənətçilərinin - İstanbul Dövlət Modern Folk Müzik Topluluğunun konsert proqramı təqdim olundu. Çoxsaylı tamaşaçıların, xarici qonaqların izlədiyi musiqi gecəsi hər kəsə zəngin təəssürat bəxş etdi.

Qeyd edək ki, kollektiv 1993-cü ildə Türkiyənin Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən yaradılıb. Qrupun əsas məqsədi qədim türk musiqi ənənələrini, xalq mahnı və rəqslərini müasir tərzdə, zəngin səs çalarları və yeni aranjimanla dinləyicilərə çatdırmaq və təbliğ etməkdir. Kollektiv müxtəlif ölkələrdə uğurla çıxış edərək türk musiqi sənətini layiqincə təmsil edir. Repertuarında türk xalq mahnı və oyun havaları ilə yanaşı, klassik türk musiqisi və dünya xalqlarının tanınmış musiqi əsərləri də olan qrup indiyədək Almaniya, Fransa, İngiltərə, Tunis, Bosniya və Herseqovina və digər ölkələrdə keçirilən beynəlxalq musiqi festivallarında maraqlı konsert proqramları ilə çıxış edib.

Şəkidə təqdim olunan konsertdə də kollektivin proqrama Azərbaycan bəstəkarı Cahangir Cahangirovun “Ay qız” mahnısı ilə başlaması tamaşaçılar arasında böyük coşğu yaratdı. Konsertdə türk pop və xalq sənəti musiqisi, həmçinin Azərbaycanın xalq və bəstəkar mahnılarının yüksək peşəkarlıqla təqdim olunması sürəkli alqışlarla qarşılandı.

Konsert başa çatdıqdan sonra Türkiyənin ölkəmizdəki səfirliyinin mədəniyyət və tanıtım müşaviri Seyid Əhməd Arslan çıxış edərək ölkəsinin musiqi, rəqs və folklor kollektivlərinin Şəkidə keçirilən “İpək Yolu” V beynəlxalq musiqi festivalına artıq üçüncü ildir dəvət aldıqlarını və bu musiqi bayramında böyük sevinclə iştirak etdiklərini bildirdi: “Bu yaxınlarda Masallıda keçirilən beynəlxalq folklor festivalında da iştirak etdik. Türkiyə səfirliyi olaraq Azərbaycanda keçirilən belə tədbirlərdə təmsil olunmağımız bizi sevindirir”.

Sonda Şəki Şəhər İcra Hakimiyyəti adından kollektivə festivalla bağlı xatirə hədiyyəsi təqdim olundu.

TÜRKSOY rəssamlarının sərgisi

İyulun 2-də günün ikinci yarısında “Yuxarı Karvansaray” mehmanxana kompleksində Beynəlxalq Türk Mədəniyyət Təşkilatı - TÜRKSOY-un Şəkidə keçirilən “Rəssamlar görüşü”nün sərgisi açıldı. Qeyd edək ki, TÜRKSOY qurulduğu gündən bəri türkdilli ölkələrin sənət adamlarını bir araya gətirmək, onlar arasında davamlı işbirliyinin əsasını qoymaqla bağlı uğurlu layihələrə imza atmaqdadır. Bu sıraya daxil olan önəmli layihələrindən biri də “TÜRKSOY rəssamlar görüşü”dür. Hər il türkdilli ölkələrin birində baş tutan tədbir bu il qədim Şəkidə keçirilir. 16 iyun - 5 iyul tarixlərini əhatə edən görüşün sərgisinin “İpək Yolu” musiqi festivalı çərçivəsində təşkili sənət və musiqi bayramını bir-birinə qovuşdurdu. Sərginin açılışını bildirən rəmzi qırmızı lent kəsildikdən sonra şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Elxan Usubov çıxış edərək festival çərçivəsində həyata keçirilən tədbirlər barədə məlumat verdi. Bildirdi ki, rəssamların Şəkinin ən gözəl mənzərələrini canlandırmaları onları məmnun edir: “Festival çərçivəsində təşkil edilən bu sərgidə TÜRKSOY rəssamlarının Şəkidə olduqları müddətdə çəkdikləri əsərləri nümayiş etdirilir. Bu rəsmlərdə Şəkinin təbiət gözəllikləri, tarixi abidələri, sakinləri, sənətkarları, sadə insanları əks olunub”. Qeyd olundu ki, rəsm əsərlərinin bir qismi festivalda nümayiş etdirildikdən sonra Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinə hədiyyə olunacaq, digər qismi isə TÜRKSOY-un kolleksiyasını zənginləşdirəcək.

Mərasimdə çıxış edən TÜRKSOY-un baş katibi Düsen Kaseinov bu il 17-ci dəfə reallaşan “Rəssamlar görüşü” ilk dəfə Azərbaycanda - Şəki şəhərində keçirildiyini diqqətə çatdırdı: “Tarixi İpək Yolunun mərkəzlərindən olan Şəki şəhərində türk dünyasının 14 ölkəsini təmsil edən 17 rəssam bir araya gələrək iki həftə ərzində öz yaradıcılıqlarını davam etdiriblər. Bu sərginin bir özəlliyi də ondadır ki, onun açılışı çox əlamətdar bir vaxta - “İpək Yolu” V beynəlxalq musiqi festivalının keçirildiyi günlərə təsadüf edir”.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi İncəsənət şöbəsinin Təsviri və dekorativ sənət sektorunun müdiri Qalib Qasımov “Rəssamlar görüşü”nün iştirakçılarına nazir Əbülfəs Qarayevin salamlarını çatdırdı. TÜRKSOY-un ənənəvi olaraq keçirilən bu layihəsinin əhəmiyyətini qeyd edən sektor müdiri sərgi iştirakçılarına yeni yaradıcılıq uğurları arzuladı.

Sonra tədbir iştirakçıları bir-birindən gözəl və rəngarəng rəsm əsərlərinin təqdim olunduğu sərgi ilə yaxından tanış oldular.

Bakıdan dəvət olunmuş rəqs qrupunun təqdim etdiyi türk xalqlarının rəqslərindən ibarət konsert proqramı tədbir iştirakçıları tərəfindən böyük maraqla qarşılandı. Sərgidə iştirak edən hər bir rəssama TÜRKSOY-un sertifikatları və şəhər İcra Hakimiyyətinin hədiyyələri təqdim olundu.

Ecazkar hind musiqisi

Həmin gün axşam “Aşağı Karvansaray” kompleksində festivalın daha bir iştirakçısının - Hindistanın mahnı və rəqs qrupunun ifasında qədim musiqi nümunələri və rəqslərdən ibarət maraqlı konsert proqramı təqdim olundu. Festivalın təşkilatçı qurumlarının rəhbərlərinin, TÜRKSOY-un təmsilçilərinin, Azərbaycanda akkreditə olunan xarici ölkələrin səfirliklərinin nümayəndələrinin, qonaqların və musiqisevərlərin iştirak etdiyi konsertin birinci hissəsində tamaşaçılar hind raqa ifaçısı Madhub Mudqalın rəhbərlik etdiyi ansamblın çıxışını seyr etdilər. Qeyd edək ki, Azərbaycan və Hindistan ənənəvi musiqi mədəniyyətlərinin tarixi kökləri, onların ümumşərq musiqi mədəniyyəti məcrasında inkişafı Azərbaycan muğamı və hind raqasında bariz şəkildə özünü göstərir. Ansamblın tərkibinə vokalçılar və hind fleytası, tabla, sitar, tampur və fişqarmon alətlərinin ifaçıları daxildir. Konsertdə ilk dəfə olaraq çox nadir hallarda ifa edilən ənənəvi hind aləti - esrac səsləndirildi. Konsertin ikinci hissəsində isə Hindistanın “Nrityarupa” rəqs qrupunun ifasında hind rəqsinin əlvan libaslı rəqs mozaikası - “Baxaratanatyam”, “Katxak”, “Odissi”, “Manipuri”, “Katxakali” və “Çxau” rəqsləri nümayiş olundu. “Bxaratanatyam” tarixi sənədlərdə yaşı 5 min ildən artıq olan teatr rəqsinin ən qədim növüdür. “Katxak” klassik hind rəqs üslublarından biridir. Bu rəqsin ilk ifaçıları məbəd rəvayətçiləri olublar. Onlar rəqs dili ilə qədim mifoloji süjetləri təsvir ediblər. “Odissi” hind rəqsinin səkkiz klassik üslubundan biridir. “Manipuri” klassik hind rəqslərindən biri olaraq Krişna və onun sevgilisinin şərəfinə ifa edilir. Bu zərif və nikbin rəqs Hindistanda çox sevilir. “Katxakali” XVII əsrdə yaranmış ənənəvi dramatik rəqs sənətidir. Rəqslərin süjetləri qədim hind eposlarından götürülüb. “Çxau” mənşəyini hərb sənətindən almış rəqs üslubudur. Qrup üzvlərinin ifa etdikləri bir-birindən maraqlı rəqslər tamaşaçılar tərəfindən alqışlarla qarşılandı. Konsertin sonunda şəhər İcra Hakimiyyəti adından kollektivə xatirə hədiyyəsi təqdim edildi.

Beynəlxalq festivalda türk xalqlarının musiqiləri və milli geyimləri nümayiş olundu

Şəkidə “İpək Yolu” V beynəlxalq musiqi festivalı davam edir. Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının və Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin birgə təşkilatçılığı, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin və “Mədəni İrsin Qorunmasına Dəstək” İctimai Birliyinin dəstəyi ilə keçirilən festivalın üçüncü günü, iyulun 3-də dünya əhəmiyyətli tarixi-memarlıq abidəsi Şəki xanlarının sarayının həyətində Azərbaycan Dövlət Qədim Musiqi Alətləri Ansamblının konserti oldu.

Konsertdən öncə kollektiv haqqında məlumat verildi. Bildirildi ki, ansambl 1996-cı ildən Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyinin nəzdində fəaliyyət göstərir. Ansamblın yaradıcısı Xalq artisti, professor Məcnun Kərimov olub. O, ömrünün sonuna qədər (2013) qrupun bədii rəhbəri olub. Ansamblın bənzərsizliyi onun tərkibinin orta əsrlərdə Azərbaycanda istifadə olunmuş və sonralar unudulmuş qədim musiqi alətlərindən - çəng, çəqanə, bərbət, səntur, rud, rübab, Şirvan tənburu, çoğur, qanun, qopuz, nüshə, dümbək, neydən ibarət olmasıdır. Ansamblın üzvləri musiqiləri qədim milli geyimlərdə ifa edirlər.

Azərbaycanın musiqi mədəniyyətini beynəlxalq səviyyədə layiqincə təmsil edən ansambl 1997-ci ildə Şotlandiyanın Edinburq şəhərində beynəlxalq simpoziumda, 2002-ci ildə Fransada orta əsr musiqisinə həsr olunmuş festivalda, Strasburqda, UNESCO-nun Parisdəki iqamətgahında keçirilən tədbirlərdə iştirak edib. 2005-ci ildə keçirilən “Qəlblərin səsi” beynəlxalq festivalında, eləcə də Türkiyə, Küveyt, İordaniya, ABŞ, Almaniya, Avstriya, Macarıstan və digər ölkələrdə festival və konsertlərdə iştirak edərək diplomlara layiq görülüb. Hazırda ansamblın bədii rəhbəri, Əməkdar artist Munis Şərifovdur. O həm də çəqanə, ney, kaman alətlərinin mahir ifaçısı kimi tanınır.

Təqdimatdan sonra konsert proqramı təqdim olundu. Ansamblın solistləri - əməkdar artistlər Nuriyyə Hüseynova və Teyyub Aslanovun, gənc xanəndə Samir Əliyevin ifasında qədim musiqilər, xalq və bəstəkar mahnıları tamaşaçılar tərəfindən böyük rəğbətlə qarşılandı. Sonda Şəki Şəhər İcra Hakimiyyəti adından kollektivə festivalla bağlı xatirə hədiyyələri təqdim edildi.

Şəkidə keçirilən “İpək Yolu” V Beynəlxalq musiqi festivalı çərçivəsində iyulun 3-də axşam “Yuxarı Karvansaray” mehmanxana kompleksində türkdilli ölkələrin milli geyimləri və musiqisindən ibarət defilə nümayiş etdirilidi.

İyulun 5-də XIX əsrə aid tarixi-memarlıq abidəsi “Aşağı Karvansaray” kompleksində festivalın təntənəli bağlanış mərasimi oldu. Mərasimdə Sankt-Peterburq “Ermitaj” dövlət simfonik orkestri Azərbaycan solistlərinin iştirakı ilə maraqlı konsert proqramı təqdim etdi. “Ermitaj” dövlət simfonik orkestri muzey məkanında daimi fəaliyyət göstərən yeganə simfonik orkestrdir. Rusiyanın gənclərdən ibarət “Sankt-Peterburq Kamerata” orkestrinin bazasında yaradılan və 1994-cü ildə “Ermitaj” dövlət simfonik orkestri statusu alan bu kollektiv qısa müddətdə elitar musiqi kollektivinə çevrilib. Orkestr bugünədək öz konsert fəaliyyətini Sankt-Peterburqun Qış sarayında və Ermitaj teatrında davam etdirir. Yarandığı gündən etibarən orkestr Rusiya və xarici ölkələrin bir çox mötəbər konsert salonlarında çıxış edib. “Ermitaj” dövlət simfonik orkestri Azərbaycanda ilk dəfə olaraq Şəkidə keçirilən “İpək Yolu” V beynəlxalq musiqi festivalı çərçivəsində drijor Arkadiy Şteynluxtin rəhbərliyi ilə çıxış etmişdir. Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solistləri, Əməkdar Artist Gülnaz İsmayılova və Fərid Əliyevin ifa etdikləri Avropa və rus bəstəkarlarının əsərləri, həmçinin Tofiq Quliyevin “Bakı haqqında mahnı” və Üzeyir Hacıbəylinin “Arşın mal alan” operettasından Əsgərin ariyası tamaşaçılar tərəfindən alqışlarla qarşılandı.

Konsertin sonunda festivalın bədii rəhbəri, Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri Firəngiz Əlizadə və festivalın təşkilat komitəsinin üzvü, “Mədəni İrsin Qorunmasına Dəstək” İctimai Birliyinin rəhbəri Dünyamin Xəlilov çıxış edərək bu mötəbər musiqi tədbirinin yüksək səviyyədə keçirilməsinə görə Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin rəhbərliyinə minnətdarlığını bildirdilər.

Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Elxan Usubov yubiley festivalının Şəkinin mədəni həyatında çox mühüm hadisə olduğunu bildirmiş, festivalın keçirilməsində zəhməti olan qurumların, diplomatik korpusun və musiqi kollektivlərinin təmsilçilərinə şəhər ictimaiyyəti adından minnətdarlıq edib.

Sonda orkestrin drijoruna, həmçinin Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri Firəngiz Əlizadəyə və İctimai Birliyin rəhbərinə Şəki Şəhər İcra Hakimiyyəti adından xatirə hədiyyələri təqdim olundu. Festival hər kəsin yaddaşında maraqlı təəssüratlarla qaldı.